AMED - Amed Barosu ve ÖHD, Amed Newrozu'nda birçok hak ihlalinin yaşandığına işaret ederek, sorumlu polisler hakkında soruşturma başlatılması çağrısı yaptı.
Amed Barosu ve Özgürlük için Hukukçular Derneği (ÖHD), 21 Mart'ta Amed’de gerçekleştirilen Newroz kutlamaları sırasında yaşanan hak ihlallerine dair rapor açıkladı. Raporda şu tespitlere yer verildi:
“* Kadın arama noktalarında gömlek düğmelerinin açılmasına kadar taciz boyutuna varacak şekilde ince aramalar gerçekleştirilmiş olup; bunun yanında kimi zaman ayakkabı içine dahi bakılmak suretiyle detaylı arama/ince arama yapıldı.
* Herhangi bir suç teşkil etmeyen sarı, kırmızı ve yeşil benzeri renklerde yöresel kıyafetlerle (şal û şepik) gelen vatandaşlara ‘leşker kıyafetleridir’ denilerek, alana girişlerine izin verilmedi. Bu kıyafetlerin veya şalların gözaltı gerekçesi yapıldı.
* Kürt kültürü ve tarihine ait olan bu motifler kolluk tarafından illegalize edilmeye çalışılmış olup; yine gözaltına alınmadan önce bu motiflerle alana girmek isteyen yurttaşların bu motiflerle izinsiz bir şekilde fotoğrafları çekilmiştir.
* Söz konusu motiflerle alana gelen çocukların da bu eşyalarla birlikte önce fotoğrafları çekilmiş, akabinde çocuklar gözaltına alınmıştır. Yine bu motiflerin herhangi bir suç unsuru olmadığını belirten yurttaşlara kolluk tarafından hakaret edilip, kötü muamele uygulandı.
* Yine Şal û Şepik ve Kiras-Fistan olarak adlandırılan ve Kürt kültürünün ayrılmaz bir parçası olan ulusal kıyafetlerle alana girmek isteyen yurttaşlar ve çocuklar kolluğun ayrımcı ve nefret söylemleriyle karşılaşmış, alana girmeleri engellenerek; gözaltına alınmış ve kötü muameleye maruz kalmışlardır.
* Aralarında Cizîr Belediye Eşbaşkanı, yerel yöneticiler, protokol, basın ve vatandaşların da olduğu yöresel kıyafet giymiş çok sayıda kişinin gözaltına alındığı, haklarında tutanak tutulduğu tespit edildi. Yine yeşil, sarı, kırmızı renginde olan puşi ve şalların ‘bayrak’ olduğu iddia edildi. Bunlara el konulurken, gözaltı işlemi yapıldı.
* Newroz kutlamasını takip etmek için alana gelen birçok yabancı uyruklu kişi kolluk kuvvetleri tarafından kötü muameleye maruz bırakıldı. Çantaları ve kameraları gerekçe gösterilerek alana alınmadı.
* Bebeklere ve çocuklara ait birçok cam, plastik ve demir suluk alana alınmadı. Bu nedenle Newroz’a gelen vatandaşlar mağdur edildi.
* Gözaltılar esnasında yüzlerce kişi, saatlerce araçta bekletilip kötü muameleye maruz bırakılmıştır. Avukatların müvekkilleriyle görüşmesi keyfi bir şekilde engellendi.
* Federe Kürdistan Bölgesi'ne ait bayraklar taşıyan, ulusal kıyafetler ile bölge futbol takımlarının formalarını giyen vatandaşlara işlem uygulandı.
* Newroz’un kutlandığı gün boyunca gözaltına alma işlemlerinin mütemadiyen sürdürüldüğü, bir kısım yurttaşın gözaltı kayıtlarına geçmeden uzun süre polis araçlarında bekletildikten sonra serbest bırakıldığı, bir kısım yurttaşın saatlerce Newroz alanına yakın alanlarda araç içerisinde bekletildiği, bir kısım yurttaşın da emniyet binalarında gözaltına işlemine maruz bırakıldığı tespit edildi. En az 200 kişi bu işlemlere maruz bırakıldı.
* Gözaltına alınan yurttaşların bir kısmının alandan; geri kalanının ise 22.03.2025 tarihinde saat 00.00’dan önce serbest bırakıldığı tarafımızca tespit edildi.”
Raporda, “Barışçıl toplantı ve gösteri hakkı” ile “İşkence ve insanlık dışı kötü muamele yasağı”nın ihlal edildiği vurgulandı. Raporda şu öneriler sıralandı: "Görevinin gereklerine aykırı hareket eden ilgili savcılar hakkında, HSK (Hakimler ve Savcılar Kurulu) tarafından derhal soruşturma başlatılmalıdır. Newroz’a katılmak isteyen vatandaşların kolluk görevlilerince detaylı arama ve keyfi gözaltı, tutarsız ve kamu idaresine yakışmayacak suçlayıcı muamelelere maruz bırakıldığı hususu tespit edilmiştir. Bu kapsamda da kötü muamele teşkil eden eylemlere dair ilgili kolluk güçleri hakkında adli ve idari yönden tahkikatın yürütülmesi gerekmektedir.”